[κεφ.20] Η γενική κρίση του καπιταλισμού

1. Η γενική κρίση του καπιταλισμού είναι ολόπλευρη κρίση του παγκόσμιου κεφαλαιοκρατικού στυστήματος στο σύνολό του. Η κρίση αυτή αγκαλιάζει τόσο την οικονομία όσο και την πολιτική . Στη βάση της βρίσκεται η ολοένα εντεινόμενη αποσύνθεση του παγκόμσιου οικονομικού συστήματος  του καπιταλισμού, από τη μια μεριά, κι η αυξανόμενη οικονομική ισχύ των χωρών που αποσπάστηκαν από τον καπιταλισμό, από την άλλη.

2. Η γενική κρίση του καπιταλισμού εκτείνεται σε ολόκληρη την ιστορική περίοδο, που περιεχόμενό της είναι η κατάρευση του του καπιταλισμού και η νίκη του σοσιαλισμού σε παγκόμια κλίμακα. Η γενική κρίση του καπιταλισμού άρχισε την περίοδο του πρώτου παγκόσμιου πολέμου και ιδίως ύστερα από την απόσπαση της Σοβιετικής Ένωσης από το κεφαλαιοκρατικό σύστημα.


3. Η μεγάλη οκτωβριανή σοσιαλιστική επανάσταση σήμανε ριζική στροφή στην παγκόσμια ιστορία της ανθρωπότητας από τον παλιό , τον κεφαλαιοκρατικό , στο νέο το σοσιαλιστικό κόσμο. Η διάσπαση του κόσμου σε δύο συστήματα-στο σύστημα του καπιταλισμού και στο σύστημα του σοσιαλισμού- και η πάλη ανάμεσά τους είναι το βασικό γνώρισμα της γενικής κρίσης του καπιταλισμού. Με τη διάσπαση του κόσμου σε δύο αντίθετα συστήματα διαμορφώθηκαν δύο γραμμές οικονομικής ανάπτυξης: ενώ το κεφαλαιοκρατικό σύστημα μπλέκεται ολοένα και περισσότερο σε άλυτες αντιθέσεις, το σοσιαλιστικό σύστημα αναπτύσσεται σταθερά σε ανοδική γραμμή, χωρίς κρίσεις και καταστροφές.

4. Συστατικό μέρος της γενικής κρίσης του καπιταλισμού είναι η κρίση του αποικιακού συστήματος του ιμπεριαλισμού. Η κρίση αυτή συνίσταται στην ανάπτυξη του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα που κλονίζει τα θεμέλια του ιμπεριαλισμού στις αποικίες. Επικεφαλής του  εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα των καταπιεζόμενων λαών μπαίνει η εργατική τάξη. Η μεγάλη Οκτωβριανή σοσιαλιστική επανάσταση αποδέσμευσε την απαναστατική δραστηριότητα των καταπιεζόμενων λαών κι εγκαινίασε την εποχή των αποικιακών επαναστάσεων. με το προλεταριάτο επικεφαλής.

5. Στις συνθήκες της γενικής κρίσης του καπιταλισμού αποτέλεσμα της απόσπασης ορισμένων χωρών από το σύστημα του ιμπεριαλισμού, της έντασης της εξαθλίωσης των εργαζομένων, καθώς και συνέπεια της ανάπτυξης του καπιταλισμού στις αποικίες, είναι η όξυνση του προβλήματος της αγοράς. Χαρακτηριστικό γνώρισμα της γενικής κρίσης του καπιταλισμού είναι η χρόνια υποαπασχόληση των επιχειρήσεων και η χρόνια μαζική ανεργία. Κάτω από την επίδραση της όξυνσης του προβλήματος της αγοράς, της χρόνιας υποαπασχόλησης των επιχειρήσεων και της χρόνιας μαζικής ανεργίας βαθαίνουν οι οικονομικές κρίσεις και συντελούνται ουσιαστικές αλλαγές στον κεφαλαιοκρατικό κύκλο.